HBS: qaçınılması lazım olan qidalar və təqib edə biləcəyiniz pəhrizlər

Həssas bağırsaq sindromu (HBS) üçün yeganə mükəmməl bir müalicə yoxdur, lakin simptomlarınızı daha da ağırlaşdıracaq biləcək bəzi qidalar var

HBS olan bir çox insan yeməkdən sonra simptomların pisləşdiyini bildirir və bu, o deməkdir ki, sizin dietin müəyyən elementləri HBS simptomlarını daha aktiv edir. Hər bir insan üçün, qarşısını almalı olduğunuz “səbəbkar” qidalar fərqli ola bilər, baxmayaraq ki, sağlamlığınıza təsir edə biləcək və əlamətlərin qarşısını almağa kömək edəcək ümumi qaydalar da var.

HBS dən şübhələnirsinizsə, həkiminiz ilk addım kimi sınamaq üçün sizə bəzi ümumi pəhriz və həyat tərzi məsləhətləri verə bilər. Bununla belə, bu yol hər kəs üçün simptomları yaxşılaşdırmır. Doktorunuz və ya əczaçınız simptomları azalda biləcək müxtəlif dərman növləri təklif edə bilər.

Aşağıdakı pəhriz tövsiyələri HBS simptomunuzu yaxşılaşdıra bilər.

HBS simptomlarının qarşısının alınması

HBS xroniki bir haldır, lakin simptomlar növü, tezliyi və intensivliyi ilə dəyişə bilər. HBS hücumlarına səbəb olan xüsusi qida səbəbkarları araşdırmaqdan əlavə, epizodların başlanmasının qarşısını almağa kömək edə biləcək və ümumi sağlamlığınız üçün yaxşı olan bəzi vərdişlər bunlardır:
• Sabit yemək vaxtları. Yemək vaxtınıza riayət edin, yeməkləri atlamayın, rahat və tələsmədən yeməyə çalışın.
• Alkoqol qəbulunu azaldın. HBS olanlar spirtli içkinin aşağı hədlərinə riayət etməlidirlər və ikidən çox içkiyə yol verməməlidir.
• Kofeini azaldın. Qəhvə və ya digər kofeinli içkilər içirsinizsə, gündə iki və ya üç fincan limitini təyin etmək yaxşıdır.
• Nəmləndirmə. Gündə təxminən səkkiz stəkan maye (və ya 1,5-2 litr) su və ya digər kofeinsiz içkilər için.
• Sorbitoldan çəkinin. Alkoqolsuz içkilərdə və şəkərsiz saqqızlarda tez-tez istifadə olunan sorbitol və digər poliol adalandırıcıları HBS simptomları ilə əlaqələndirilir.
• Yağlara nəzarət edin. Həddindən artıq zəngin, yağlı qidalar hər kəs üçün yaxşı deyil və xüsusilə HBS varsa.
• Daha az emal olunmuş qidalar. Ümumiyyətlə, daha az qatqılı təzə yemək yemək daha yaxşıdır.
• Hərəkət edin. Məşq bir çox HBS xəstəsində simptomları aradan qaldırır. O, həmçinin HBS-i pisləşdirə bilən stress və narahatlığı da azaltmağa kömək edə bilər.
• Davamlı olun. Yavaş-yavaş pəhriz dəyişiklikləri edin və bağırsaqlarınıza yediklərinizdəki dəyişikliklərə uyğunlaşmaq üçün vaxt verin

HBS simptomlarını aktivləşdirən qidala

HBS hücumlarının qarşısını almaq üçün qaçınmaq lazım olan qidalara lobya, paxlalılar, gül kələm və kələm kimi qaz yaradan qidalar daxildir. Alma, armud və qurudulmuş meyvələr kimi fruktoza çox yüksək olan və HBS epizodlarına səbəb ola biləcək bəzi meyvələr də var. Giləmeyvə, sitrus
meyvələri və banan HBS xəstələrinin əksəriyyəti üçün daha yaxşı seçimdir.

Yetkin əhalinin yarıdan çoxunun laktoza qarşı dözümsüz olduğunu nəzərə alsaq, süd də səbəb ola bilər. Bu o deməkdir ki, onlar laktozu parçalamaq üçün çox miqdarda laktaza fermenti istehsal etmirlər, bu, nazik bağırsaqda sorulmazsa, yoğun bağırsaqda fermentasiya yaradacaq və HBS-in ağrılı simptomu olan qaza səbəb olacaqdır.

Digər mümkün səbəkarlar arasında buğda, soğan, sarımsaq, göbələk və bal, həmçinin sorbitol kimi dadlandırıcılar var.

HBS üçün ən yaxşı qidala

Ət, quş əti, yumurta və balıq ümumiyyətlə HBS simptomlarını aktivləşdirmir. Taxıllar, tərəvəzlər, meyvələr və digər qida qrupları arasında FODMAP-ları aşağı olan qidaların (aşağıya bax) HBS
simptomlarının idarə edilməsi üçün daha yaxşı olduğunu göstərən güclü sübutlar var.

Badımcan, kabak, yaşıl lobya, bibər, yerkökü, xiyar, kahı, kartof və pomidor aşağı FODMAP tərəvəzləridir, kivi, sitrus meyvələri, üzüm, ananas və çiyələk isə aşağı FODMAP meyvələridir. Buğda, çovdar və arpa yüksək FODMAP dənli bitkilərdir və tərkibində qlüten də var; lakin, yulaf və kətan toxumları HBS-in, xüsusən də HBS-C alt növünün idarə olunması üçün faydalı ola bilər.

HBS pəhriz planları

Pəhriz və həyat tərzi dəyişiklikləri HBS simptomlarınızı yüngülləşdirmirsə, kömək edə biləcək xüsusi pəhrizlər var. Fərqli strategiyaları sınamaqla, sizin üçün işləyən, sizə uyğun yolunuzu və elementlərin birləşməsini tapa bilərsiniz. Pəhrizdə hər hansı əhəmiyyətli dəyişiklik etməzdən əvvəl həkiminiz və ya diyetisyeninizlə məsləhətləşmək vacibdir.

Yüksək / aşağı lifli pəhriz

HBS simptomlarınızda qəbizlik də varsa, lifli qidaları artırmaq işləri yaxşılaşdıra bilər. Ancaq bunu tədricən etməli və eyni zamanda maye qəbulunu artırmalısınız. Yaxşı lif mənbələrinə tam taxıllar, yulaflar, tərəvəzlər, meyvələr və kətan toxumları daxildir. Bu qidalar nəcisin yumşaldılmasına kömək edəcək və onların hərəkətini asanlaşdıracaq. Səhər yeməyinə, qatıq, şorba və ya salata gündə bir xörək qaşığı qızılı və ya qəhvəyi kətan toxumu (bütöv və ya üyüdülmüş) əlavə etməyə çalışın. Hər xörək qaşığı kətan toxumu ilə kiçik bir stəkan (150 ml) maye qəbul edin. Nəcisin konsistensiyasında dəyişiklik görmək bir neçə gün və ya həftə çəkə bilər. Bir oturuşda 1 xörək qaşığı ölçüsünə əməl edin, lakin daha yüksək miqdarlar aşağı FODMAP hesab edilmir.

HBS hücumlarınızda ishaldan varsa, lif həcm artırıcı agent kimi çıxış edə və nəcisləri bağlamağa kömək edə bilər. Yulaf, çia toxumu, kətan toxumu və aşağı FODMAP meyvə və tərəvəz kimi gel əmələ gətirən liflərin qəbulunu artırmaq simptomlarınızı yaxşılaşdıra bilər.

Aşağı FODMAP pəhrizi

FODMAP, nazik bağırsaqda zəif sorulan qısa zəncirli karbohidratlar olan fermentləşdirən oliqosakaridlərin, monosaxaridlərin və poliolların qısaldılmasıdır. Bunlara fruktozanın (fruktanların) oliqosakarid polimerləri və sorbitol kimi digər şəkərlər daxildir. FODMAP-lar suyu əmməyə və yoğun bağırsaqda fermentləşdirməyə meyllidir, bu da maye və qazın yığılmasına səbəb olur. Əlavə qaz və su bağırsaq divarının uzanmasına və genişlənməsinə səbəb olur və bu, şişkinlik, qarın ağrısı, köp və ürəkbulanma, həmçinin ishal, qəbizlik və ya hər ikisi kimi. HBS simptomlarına səbəb olur.

FODMAP-ların qəbulunun azaldılması fermentasiya fəaliyyətini azaldır, simptomları yüngülləşdirir. FODMAP-ları diyetdən çıxarmaq və onları yavaş-yavaş və mərhələli şəkildə yenidən rasiona əlavə etmək, HBS xəstələrinə hansı qidaların ağrı və narahatlıqyaratdığını müəyyən etməyə kömək edə bilər.

Qlütensiz pəhriz

HBS olan bəzi insanlar üçün qlütensiz pəhriz də kömək edə bilər. Qlüten buğda, arpa və çovdar taxıllarında olan bir proteindir, çölyak xəstəliyi və ya qlütenə qarşı həssaslığı olan insanlar həzm problemlərinə səbəb olduğundan uzaq durmalıdırlar. İndiki zamanda bir çox sağlam qlütensiz qida seçimləri var. Yulaf adətən yaxşı bir alternativ qlütensiz taxıldır, lakin onların qlütensiz sertifikatlı olduğundan əmin olun.

Probiyotiklər HBS-ə kömək edirmi?
Probiyotik məhsulların tərkibində HBS olan insanlara kömək edə biləcək “dost” və ya “yaxşı” bakteriyalar var. Bunlar yoğurt, fermentləşdirilmiş süd içkiləri, toz və ya qida əlavəsi formasında mövcuddur. Bunların bəzilərində HBS simptomlarının pisləşməsinə səbəb ola biləcək maddələrin olduğunu bilmək vacibdir. Bir probiotik məhsulu sınamaq qərarına gəlsəniz, HBS simptomlarınızı yaxşılaşdırıb-yaxşılaşmadığını görmək üçün istehsalçı tərəfindən tövsiyə olunan dozada hər gün
ən azı dörd həftə qəbul edin

HBS simptomlarının qarşısını almaq üçün sağlam qidalanmaq üçün məsləhətlər
• Gün ərzində yeməkləri bərabər bölün və arada uzun fasilələrdən qaçın. Kiçik yemək ölçüləri
simptomları azalda bilər.
• Yeməyinizi yaxşı çeynəmək üçün vaxt ayırın və rahat bir mühitdə yeyin.
• Duru yağ, kərə yağı, qaymaqlı souslardan daha az istifadə edin və mümkün olduqda az yağlı
alternativləri seçin.
• Pəhrizinizə daha az yağlı qidalar, məsələn, çips, tortlar, qurabiyə, kolbasa, burger və xəmir
məhsulları daxil edin. Qril, buxarda bişirmək, qaynatmaq və bişirmyə qızartmadan daha çox
üstünlük verin.
• Mümkün olduqca, təzə inqrediyentlərlə yemək hazırlayın.
• Alkoqollu içkiləri gündə iki içkidən çox olmamaq şərtilə məhdudlaşdırın və həftədə ən azı iki
gün spirtsiz keçirin.
• Qəhvəni gündə 3 stəkandan çox içməyin. Kofeinsiz kofe növlərinə keçin.
• Bol su və/və ya digər qazsız, kofeinsiz içkilər, məsələn, bitki çayları için. Qazlı və kofeinli sərinləşdirici içkiləri məhdudlaşdırın, çünki bunlar simptomlarınızı pisləşdirə bilər