Qlüten nədir?
Bütün məhsullar Çölyak xəstəliyi haqqında
Qlüten buğda və digər əlaqəli taxıl bitkilərində rast gəlinən təbii bir proteindir. Bu o deməkdir ki, o, tərkibində qlüten olan taxıl bitkilərindən hazırlanmış istənilən bir qidada mövcuddur.
Tərkibində qlüten olan taxıl bitkiləri:
- Buğda
- Çovdar
- Spelta buğda
- Arpa
- Yetişməmiş spelta buğda dəni
- Yulaf (qlütensiz olduğu sertifikatlaşdırılmadığı təqdirdə)
- Xırda spelta buğda
- Amelkorn
- Kamut
- Tritikale
Qlüten tərkibli qidalara nümunə olaraq unu, buğda nişastasını, çörək qırıntılarını, makaron məmulatlarını, müslini və biskvitlərdən pretzel çubuqlarına qədər bütün bişinti məmulatlarını göstərmək olar. Bununla belə, qlüten istehsal prosesi zamanı və qatılaşdırıcı maddələr vasitəsilə bir çox qidanın tərkibinə qarışır.
Qlütenin qida dəyəri əhəmiyyətsiz miqdarda olsa da, onun unlarla işləmək üçün əlverişli fizioloji və texnoloji xüsusiyyətləri var. Onun sayəsində unu su ilə qarışdırdıqda yapışqan bir xəmir əldə edilir. Qlüten həmçinin xəmirin elastikliyini və bitişməsini təmin edir və çörəyə və bişinti məmulatlarına xırçıltı verir.
Bəzi insanlar üçün qlüteni həzm etmək niyə çətindir?
Bir çox hallarda, qlütenə qarşı həssaslıqda irsi faktorlar rol oynayır. Bununla belə, burada immunitet sisteminin, infeksiyaların və qidalanmanın da payı ola bilər. İstənilən halda, bütün həssaslıqlar eyni deyil. Ümumiyyətlə, bu pozuntular üç növə ayrılır: çölyak xəstəliyi, qlütenə/buğdaya qarşı həssaslıq, buğda allergiyası. Çox vaxt bu terminlər sinonim kimi istifadə edilir. Amma onlar fərdlərdə tamamilə fərqli simptom və narahatlıqlarla müşayiət olunur.
Qarın ağrısı, ishal və baş ağrısı ən çox rast gəlinən şikayətlərdir. Simptomlar əzələ və oynaq ağrıları ilə də müşahidə edilə bilər.
Lakin çörək və pizzadan tamamilə imtina etməzdən öncə simptomlarınıza mütəxəssis tərəfindən diaqnoz qoyulmalıdır. O, sizdə qlütenə qarşı həssaslığın olub-olmadığını və əgər varsa hansı növünün olduğunu müəyyən edəcək. Həssaslığın hər üç növünün bir ortaq cəhəti var: Qlütensiz həyat tərzinə başlamaq simptomları aradan qaldırır.
