Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu nədir?

Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu termini (həmçinin QBS və ya IBS (ingilis dilində) abreviaturaları ilə də tanınır) funksional bağırsaq pozğunluğu deməkdir.

Çoxsaylı tibbi və hərtərəfli müayinələrə baxmayaraq, fiziki səbəb çox vaxt aşkar edilmir. Buna baxmayaraq, pozuntulara göz yummaq olmaz, çünki onlar həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salırlar.

Hansı simptomlar yaranır?

Qıcıqlanmış bağırsaq sindromunun simptomları müxtəlifdir, belə ki, meteorizm, qəbizlikdən başlayaraq diareyayadək, qarında ağırlıq və ağrı kimi fərqli hislər olur. Yorğunluq, halsızlıq, depressiya, nəhayət, baş ağrısı ya da qan dövranı pozğunluğu kimi digər simptomlar da qıcıqlanmış bağırsaq sindromu nəticəsində yaranır.

Qıcıqlanmış bağırsaq diaqnozu

Mövcud peşəkar tibbi assosiasiyaların tövsiyələrinə əsasən, böyüklərdə qıcıqlanmış bağırsaq sindromu aşağıdakı meyarlara riayət olunmaqla müşahidə olunur:

• həzm və boşalma prosesində dəyişikliklər (məsələn, qarın ağrısı, meteorizm və s.) üç aydan çox davam edir və xroniki bağırsaq pozğunluqlarına çevrilir;
• pozuntu o qədər şiddətlidir ki, xəstə tibbi məsləhətlərə ehtiyac duyur və həyat keyfiyyəti aşağı düşür;
• bu simptomların səbəb ola biləcəyi başqa kliniki göstərici (məsələn, çölyak xəstəliyi) yoxdur.

Qidalanma planı və yemək gündəliyi

Hər bir şəxsin həzm sistemi unikal olduğu üçün müalicə də fərdiləşdirilməlidir. Standart müalicə mövcud deyil, ancaq bir az səbir göstərərək, müəyyən ərzaqlardan imtina etməklə fərdi qidalanma planını hazırlaya bilərsiniz ki, bu da digər göstəricilərlə yanaşı, bağırsaqları sakitləşdirməyə və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edəcəkdir. Qida gündəliyi vasitəsilə özünüzə kömək edin və qidalanma mütəxəssisindən sizi nəzarətdə saxlamağını xahiş edin.

Az FODMAP-lı və qlütensiz pəhriz

Simptomları yaradan və ya pisləşdirən qidaları müəyyənləşdirdikdən sonra, özünüzə kömək edə bilərsiniz. Bu problemi yaşayan bir çox insan üçün qlütensiz pəhriz ağrı, meteorizm və yorğunluğu aradan qaldırır, həmçinin defekasiya aktı ardıcıllığını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır. Berlində “Charite” xəstəxanası tərəfindən aparılan son araşdırma göstərmişdir ki, qıcıqlanmış bağırsaqları olan xəstələrin üçdə biri qlütensiz pəhrizdən istifadə etdikdən sonra pozğunluq aradan qalxmışdır. Belə ki, bu xəstələrin patologiyası qlüten – buğda həssaslığı səbəbindən meydana gəlmişdir. Lakin çölyak xəstəliyi və apriori (ilkin) buğdaya allergiya da nəzərə alınmalıdır.

Müalicə edən həkim və ya qidalanma üzrə mütəxəssisə müraciət edərək, FODMAP-ların (oliqosaxaridlər, disaxaridlər və qıcqıran monosaxaridlər, eləcə də poliollar) istifadəsinə məhdudiyyət qoyulmasını aydınlaşdırmaq lazımdır.

Qidalanmanın bu forması çox ümidverici nəticələr verir və bir neçə ildir ki, həkimlər az FODMAP-lı pəhrizi qıcıqlanmış bağırsaq sindromunun müalicəsində istifadə edirlər.

Siz həkim və ya dietoloqsunuz? O halda siz qlüten/buğda həssaslığı barədə daha ətraflı məlumatı qlüten dözümsüzlüyü və qlütensiz qidalanma üzrə ekspertlər üçün informasiya platforması olan  “Dr. Schär Institutu” saytından dan əldə edə bilərsiniz.